ورزشکاران و علاقهمندان به تناسب اندام برای دستیابی به اوج عملکرد بدنی، معمولاً به تمرینات شدید متمرکز میشوند و تمام تلاش خود را برای دستیابی به اهدافشان به کار میگیرند تا از محدودیتهای خود فراتر روند. با این حال، برای دستیابی به نتایج بهینه، لازم است تا تلاشها به صورت مداوم و با توجه به اصول به کار گرفته شوند و به سرعت به سوی اهداف پیش رو حرکت کنند. سرد کردن بدن پس از تمرین، یک مرحله ضروری است که هرگز نباید نادیده گرفته شود.
سرد کردن بدن این امکان را فراهم میکند که بطور تدریجی و تحت کنترل، از فعالیت شدید به حالت استراحت منتقل شود.
در واقع، پس از تمرین، سرد کردن به دلیل کاهش مرحلهای ضربان قلب که در طول فعالیت بدنی شدید افزایش یافته است، باعث میشود این ضربان قلب به آرامی و پیوسته کاهش یابد. این مرحله از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا از ورود فشار زیاد بر قلب جلوگیری میکند.
مرحله سرد کردن پس از ورزش، به همان اندازه که گرم کردن قبل از ورزش مهم است، اهمیت زیادی دارد و فواید فراوانی دارد که به سلامت ورزشکار کمک نه تنها میکند بلکه همچنین در اثربخش بودن تمرین تأثیرگذار است.
سرد کردن چیست؟
سرد کردن بدن، که اغلب به عنوان مرحله ریکاوری پس از ورزش نیز شناخته میشود، به انجام فعالیتهایی با شدت کم پس از تمرین اصلی اطلاق میشود. این فعالیتها به بدن کمک میکنند تا به تدریج به حالت قبل از ورزش بازگردد و اجازه میدهد تا ضربان قلب، دمای بدن و گردش خون به حالت عادی بازگردند.
سرد کردن بدن پس از تمرین عمدتاً شامل ترکیبی از حرکات با فشار کم و کششهای ملایم است که برای تسهیل انتقال از فعالیت بدنی فشرده به حالت استراحت طراحی شدهاند.
از این رو، این عمل نه تنها به فراهم کردن فواید بسیاری کمک میکند، بلکه اصولاً به عنوان یک مرحله ضروری از جلسه تمرینی در نظر گرفته میشود.
فواید مرحله سرد کردن بدن پس از تمرین
بهبود ریکاوری عضلات: آیا تا به حال تجربه کردهاید که پس از دویدن به مدت نسبتاً طولانی، در زانوها احساس درد و خستگی کنید؟ احتمالاً دیدهاید که در بعضی ورزشها مانند فوتبال، بازیکنان پس از بازی روی زمین دراز میکشند، پاهای خود را روی یک سطح بلند قرار میدهند و زانوهای خود را میلرزانند. این کار به منظور پخش اسید لاکتیک جمع شده در آن ناحیه است که باعث احساس درد و خستگی میشود و ورزشکار احساس سبکی و راحتی میکند.
این موضوع، یک نمونه بسیار آشنا از ریکاوری است. در واقع، سرد کردن بدن پس از تمرین به حذف مواد زائد متابولیک، از جمله اسید لاکتیک، از ماهیچهها کمک میکند. مواد زائد متابولیک نتیجه افزایش سوختوساز بدن هستند که باید دفع شوند. این فرآیند به کاهش درد و گرفتگی عضلانی کمک میکند و منجر به بهبودی سریعتر و آمادگی برای تمرینات بعدی میشود.
• بهبود گردش خون: درگیر شدن در فعالیتهای کم شدت در مرحله سرد کردن، تضمین میکند که گردش خون در حالت طبیعی خود باقی میماند. این موضوع بهویژه بعد از تمرین بسیار اهمیت دارد، زیرا به انتقال مواد مغذی ضروری و اکسیژن به عضلات، و در نتیجه، به روند ترمیم و رشد آنها کمک میکند.
• کاهش خطر آسیب دیدگی: اگر بلافاصله پس از انجام ورزش با شدت بالا به طور ناگهانی فعالیت را متوقف کنید، فشار خون به طور ناگهانی کاهش پیدا میکند که این ممکن است باعث سرگیجه یا حتی غش شود. سرد کردن به سیستم قلبی-عروقی اجازه میدهد که به تدریج به روند عادی خود بازگردد و خطر آسیب به حداقل برسد.
• پیشگیری از تجمع خون: سرد کردن باعث میشود خون به طور یکنواخت در سراسر بدن گردش کند. این کار از تجمع خون در اندامها جلوگیری میکند و احتمال سرگیجه یا سایر ناراحتیهای بعد از ورزش را کاهش میدهد.
• انتقال ذهنی: سرد کردن، تنها یک واسطه بین دو حالت بدنی (از حالت پرفشار به حالت عادی) نیست، بلکه یک رابطه ذهنی و روانی نیز دارد. فرآیند سرد کردن پس از ورزش، یک دوره انتقال ذهنی را برای ورزشکار به وجود میآورد و اجازه میدهد تا تمرکز خود را از تمرین با شدت بالا به حالت آرامش عادی تغییر دهد. این عمل به کاهش استرس و حفظ سلامت ذهنی کمک میکند.
نقش اساسی سرد کردن در حفظ سلامتی
اهمیت حیاتی سرد کردن بدن پس از ورزش بدون اغراق، عدم ترکیب این مرحله در برنامه تمرینی، به پیامدهای منفی متعددی منجر میشود؛ شامل عدم بهبودی و ریکاوری کامل در زمان کوتاه، و کاهش کارایی و پیشرفت در دورههای طولانیمدت.
مهمترین جنبه در سرد کردن پس از تمرین، حفظ سلامت قلب میباشد. این فرآیند، ضربان قلب را به آرامی به ریتم طبیعی باز میگرداند و از شوک ناگهانی، که ممکن است از توقف ناگهانی یک تمرین شدید ناشی شود، جلوگیری میکند. کاهش تدریجی ضربان قلب به جلوگیری از وارد شدن فشار بیش از حد به سیستم قلبی-عروقی کمک میکند. این جنبه بسیار حیاتی برای ورزشکاران در تمام سطوح میباشد.
علاوه بر این، انعطافپذیری عضلانی و دامنه حرکت نیز از طریق سرد کردن مناسب حفظ میشود. نادیده گرفتن این مرحله ممکن است منجر به سفت شدن ماهیچهها شود و خطر کشیدگی و آسیب را افزایش دهد. سرد کردن با حرکات کششی مناسب، طول عضله را حفظ میکند و اطمینان میدهد که بدن برای چالشهای فیزیکی آینده آماده میشود.
دو روش اصلی برای سرد کردن موثر پس از ورزش وجود دارد: پویا و حرکات کششی.
- سرد کردن پویا: این روش شامل انجام فعالیتهای با شدت کم میشود، از جمله پیادهروی سریع، نرم دویدن، ورزش با دوچرخه ثابت به مدت 5 تا 10 دقیقه، یا استفاده از تردمیل به مدت 15 دقیقه. این فعالیتها به کاهش تدریجی ضربان قلب و دمای بدن کمک میکنند. سرد کردن پویا با این تمرینات، انتقال آرام وضعیت بدن از ورزش شدید به حالت استراحت را تضمین، و به روند بهبودی و ریکاوری کمک میکند.
- سرد کردن با حرکات کششی:حرکات کششی، نوعی تمرین ورزشی رایج و آشنا هستند. این حرکات نقش اساسی در سرد کردن بدن پس از ورزش دارند. کشش نرم عضله، انعطاف پذیری را افزایش میدهد، از سفت شدن عضلات جلوگیری میکند و گردش خون را افزایش میدهد. ترکیبی از حرکات کششی ایستا (نگه داشتن کشش به مدت 15-30 ثانیه) و کششهای پویا (حرکات کنترل شده) میتواند به طور موثر بدن را سرد کند.
بهترین حرکات کششی برای سرد کردن بدن
1. کشش عضله چهار سر ران: روی یک پا بایستید، پای دیگر را به پشت خم کنید و مچ پا را نگه دارید. به آرامی مچ پای خود را به سمت باسن خود بکشید تا زمانی که کشش را در جلوی ران خود احساس کنید. به مدت 15-30 ثانیه در هر طرف نگه دارید.
2. کشش همسترینگ: روی زمین بنشینید. یک پا را دراز کرده و پای دیگر را خم کنید به طوری که کف پای شما روی ران داخلی پای کشیده شده قرار گیرد. در حالی که کمر را صاف نگه داشتهاید، به جلو و به سمت پای کشیده خم شوید. این حرکت را به مدت 15-30 ثانیه در هر طرف نگه دارید.
3. کشش ساق پا: رو به دیوار بایستید و یکی از پاها را به فاصله یک قدم، در پشت پای دیگر قرار دهید. به جلو خم شوید، پای عقب را صاف نگه دارید تا زمانی که در ساق پا احساس کشیدگی کنید. به مدت 15-30 ثانیه در هر طرف نگه دارید.
4. کشش شانه: یک دست خود را به صورت صاف، به سمت مخالف بدن بکشید. دست کشیده شده باید در ارتفاع شانه حفظ شود و پایینتر یا بالاتر نباشد. از بازوی مخالف استفاده کنید تا به آرامی بازوی کشیده را به سمت سینه خود فشار دهید. این کشش را به مدت 15-30 ثانیه در هر طرف نگه دارید.
5. کشش فلکسور هیپ (لگن): با یک پا به سمت جلو (به حالت لانج) بروید. پشت خود را صاف نگه دارید و به آرامی باسن خود را به جلو فشار دهید تا زمانی که در جلوی لگن خود کشش را احساس کنید. به مدت 15-30 ثانیه در هر طرف نگه دارید.
نتیجه گیری
سرد کردن بدن پس از ورزش، یک فعالیت تشریفاتی نیست، بلکه بخشی جداییناپذیر از هر برنامه تمرینی است. این کار، مزایای متعددی را به دنبال دارد که به بهبود عملکرد قلب و دستگاه گردش خون، کاهش خطر آسیب دیدگی و افزایش رفاه کلی کمک میکند.
سرد کردن پویا و با حرکات کششی، روشهای موثر برای تسهیل فرایند انتقال از فشار خون و ضربان قلب بالا به حالت عادی هستند. حرکات کششی نقشی کلیدی در حفظ انعطافپذیری و دامنه حرکتی عضلات بازی میکنند.
با گنجاندن این تمرینات در رژیم تناسب اندام خود، می توانید عملکردتان را بهینه کنید و راه را برای پیشرفت مداوم در ماجراجویی ورزشی خود هموار نمایید.
سوالات پرتکرار
در این قسمت به برخی از پرسش های شما پاسخ داده شده است.
چرا سرد کردن بعد از ورزش مهم است؟
مهمترین دلیل، «حفظ سلامت قلب» است. به طوری که از وارد آمدن فشار بیش از حد به قلب جلوگیری می کند. دلیل دیگر، «انعطافپذیری عضلانی و دامنه حرکت» است. کمک به عادی شدن فشار خون، کاهش ریسک آسیبدیدگی و دلایل روانی، از دیگر مواردی هستند که اهمیت سرد کردن را نشان میدهند.
فواید سرد کردن بعد از ورزش چیست؟
ریکاوری مؤثر عضلات، بهبود گردش خون، کاهش خطر آسیب دیدگی، پیشگیری از تجمع خون در یک اندام، آمادگی ذهنی برای خاتمه دادن به تمرین.
سرد کردن چیست؟
سرد کردن بدن پس از ورزش یعنی انجام فعالیتهایی با شدت کم، بعد از تمرین اصلی. این فعالیتها به بدن کمک میکنند تا به تدریج به حالت قبل از ورزش بازگردد و ضربان قلب، دمای بدن و گردش خون عادی شود. سرد کردن دو نوع است: پویا، مثل نرم دویدن با تردمیل، و حرکات کششی.
اگر سرد نکنیم چه آسیبی به عضلات وارد میشود؟
سرد نکردن بدن پس از تمرین، منجر به سفت شدن ماهیچهها میشود و خطر کشیدگی و... میشود.